Có nên đánh thuế giá trị gia tăng hàng hóa giá trị nhỏ qua sàn thương mại điện tử xuyên biên giới?

Thay mặt cơ quan thẩm tra dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh khẳng định, Ủy ban nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật để giải quyết các bất cập trong thực tiễn cũng như hoàn thiện chính sách thu, phù hợp với mục tiêu đề ra trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 và Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Về các trường hợp không phải nộp thuế giá trị gia tăng đầu ra nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào, dự thảo Luật quy định cho phép không tính thuế đầu ra nhưng được khấu trừ thuế đầu vào đối với nông lâm thuỷ sản chưa chế biến. 

Hiện nay việc chuyển nhượng dự án đầu tư và một số trường hợp khác cũng đang được áp dụng cơ chế tương tự. Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Cơ quan soạn thảo giải trình làm rõ luận cứ và cơ sở pháp lý của các quy định này.

Về mức doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế giá trị gia tăng, dự thảo Luật sửa đổi quy định mức doanh thu hàng năm từ 100 triệu đồng trở xuống thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng (theo quy định của Luật hiện hành) thành “dưới mức do Chính phủ quy định”. 

Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, việc sửa đổi, điều chỉnh quy định về ngưỡng doanh thu hàng năm thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng là cần thiết để phù hợp với thực tế phát triển kinh tế – xã hội hiện nay và cần được quy định cụ thể trong Luật để xác lập căn cứ pháp lý rõ ràng.

Về bổ sung quy định không thu thuế giá trị gia tăng đối với một số loại hàng hoá nhập khẩu, dự thảo Luật bổ sung quy định quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển, hàng biên mậu trong định mức miễn thuế nhập khẩu theo pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.

Mặc dù không được quy định trong Luật song trên thực tế, việc miễn thuế giá trị gia tăng gắn với miễn thuế nhập khẩu hiện cũng được thực hiện đối với hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua chuyển phát nhanh (theo Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg).

Trong báo cáo tóm tắt trình bày trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, trong thời gian qua, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần. 

Báo cáo của Ủy ban Tài chính, Ngân sách dẫn số liệu của Tổng Công ty cổ phần Bưu chính viễn thông, tại Việt Nam, hằng ngày có trung bình 4-5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok,… 

Chỉ tính riêng tháng 3/2023, giá trị mỗi đơn hàng nói trên dao động từ 100.000 – 300.000 đồng. Với số lượng này, theo tính toán, hằng ngày trung bình có khoảng 45 – 63 triệu USD, 1 tháng khoảng 1,3 – 1,9 tỷ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay, giải trình cơ sở pháp lý của Quyết định số 78/2010/QĐ-TTg đối với nội dung nêu trên.

Liên quan đến vấn đề này, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng (đoàn Cần Thơ) nêu ý kiến, những giao dịch nhỏ lẻ dưới 1 triệu đồng và nằm trong diện được miễn thuế xuất nhập khẩu và miễn thuế giá trị gia tăng đang được giao dịch qua các sàn giao dịch điện tử với số lượng vô cùng lớn.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị Chính phủ cân nhắc để có các nguồn thu bền vững hơn từ các loại giao dịch này. 

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc thông tin, việc miễn thuế các hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là do thực hiện theo Công ước quốc tế về hài hoà và đơn giản thủ tục hải quan (1973) mà Việt Nam ký kết, trong đó quy định giá trị nhỏ tối thiểu sẽ không thu thuế hải quan và các thuế khác.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính cho biết hiện một số quốc gia đã bỏ quy định trên. Chẳng hạn, Liên minh châu Âu bỏ miễn thuế giá trị gia tăng với lô hàng dưới 22 Euro, Anh bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng nhập khẩu có giá trị từ 135 Bảng trở xuống từ 1/1/2021, hay Thái Lan thu thuế giá trị gia tăng 7% với tất cả hàng nhập khẩu, không phân biệt giá trị.