Tìm hiểu về lễ dâng Y Kathina – Sinh hoạt tôn giáo, nét văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ

Lễ dâng Y Kathina là sinh hoạt tôn giáo, một trong những ngày lễ lớn và quan trọng nhất của hệ phái Phật giáo Nam tông. Đây là Lễ duy nhất của Phật giáo có từ thời Đức Phật còn tại thế. Hàng năm, trong khoảng thời gian từ ngày 15/9 đến 15/10 âm lịch, bà con người Khmer Nam Bộ lại rộn ràng tổ chức lễ Kathina hay còn gọi là lễ Dâng bông hoặc lễ Dâng y cà sa- Kathina. Lễ dâng Y Kathina, là nghi lễ tôn giáo mang đậm đà văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer Nam Bộ được tổ chức nhằm cầu cho làng xã, thôn xóm quê hương yên ấm, đất nước thanh bình, gia đình bình an, cầu mưa thuận gió hòa và thành kính dâng những áo cà sa, vật thực, các vật dụng lên chư tăng. Bên cạnh đó, Lễ dâng Y Kathina còn mang một ý nghĩa hết sức to lớn, vừa thể hiện thiện tâm của Phật tử đối với việc hộ trì tăng đoàn, vừa tạo không khí vui tươi cho phật tử, cho thôn xóm, làng xã quê hương.

Theo phong tục, lễ dâng Y Kathina được tổ chức sau 03 tháng an cư kiết hạ và trước ngày tổ chức lễ Ooc – Om – Bóc. Các vị trụ trì chùa Phật giáo Nam Tông Khmer Nam Bộ sẽ ấn định ngày cụ thể rồi thông báo cho Phật tử trong thôn xóm, làng xã biết để tiến hành tổ chức. Khi nhận thông báo, mỗi thôn sẽ có từ 02 đến 03 gia đình cùng nhau tổ chức và vận động các gia đình khác cùng tham gia để khích lệ tín đồ Phật tử tham gia thực thi đại hạnh bố thí và tri ân công đức Tam Bảo (Phật, Pháp, Tăng), tri ân công đức hàng Phật tử hộ trì Phật pháp.

Về vật phẩm dâng lên Lễ này, ngoài những lễ vật truyền thống như áo cà sa (vật phẩm quan trọng nhất trong Lễ để tưởng nhớ về nghi thức do Phật chế), bình bát để sư sãi khất thực, văn phòng phẩm như tập, viết,… còn có các vật dụng sinh hoạt, đồ dùng hàng ngày cần thiết khác trong chùa Phật giáo Nam tông Khmer Nam Bộ như: vật thực, thuốc men, thực phẩm,… để tỏ lòng tri ân và bày tỏ sự chia sẻ khó khăn đối với người xuất gia. Các Phật tử chuẩn bị lễ vật cúng dường rất trang trọng, coi việc dâng lễ là việc quan trọng hàng đầu để tỏ lòng thành kính đối với Tam Bảo và cúng dường chư tăng.

Thông thường Lễ dâng Y Kathina diễn ra trong 02 ngày. Ngày thứ 1, các gia đình tổ chức cho các đoàn phật tử (gồm đội múa trống sa dăm, các chú khỉ Hanuman, các chú đeo hình nộm ông địa hoặc một vị thần trong truyền thuyết, các chú ngựa,….) đi quyên góp tịnh tài gồm dâng bông bạc (dâng cúng cây bông hoa có kèm theo tiền, gọi là cây tiền hoặc dâng cúng cây lá vàng, lá bạc…) để mua vật thực, các vật dụng dâng đến chư tăng. Sự đóng góp của mỗi gia đình, mỗi người là tự nguyện, tùy vào lòng hảo tâm. Sau đó họ thỉnh chư tăng đến để tụng kinh và cầu an cho gia chủ và cư dân trong làng xã, thôn xóm quê hương.

      Ngày thứ 2 tổ chức rước Kathina quanh thôn xóm làng xã quê hương, đi kèm đám rước Kathina là đội múa trống Sa dăm, đội múa Rô băm, các chú khỉ Hanuman,…và những thiếu nữ xinh đẹp, duyên dáng, các phật tử xếp thành 02 hàng rước các cây hoa, cây lá vàng, lá bạc và lễ vật quan trọng khác hướng về chùa. Sau đó, họ được các vị sư hành lễ Nhiễu Phật 03 vòng xung quanh Chính điện chùa và thực hiện nghi lễ Dâng Y Kathina tại Chính điện bao gồm: Lễ Quy y Tam bảo; Thuyết pháp ý nghĩa Đại lễ Dâng Y Kathina; Lễ Thọ Y Kathina; Lễ tụng kinh cầu an, chúc phúc, hồi hướng, hoàn mãn. Ngoài ra, để tăng thêm phần long trọng, Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh, thành phố, huyện, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện, xã còn hỗ trợ các chùa tổ chức hội thao dân gian, tổ chức hát dù kê, biểu diễn nghệ thuật ca nhạc truyền thống Khmer Nam Bộ để phục vụ bà con trong làng xã, thôn xóm vui chơi giải trí về đêm.

Lễ dâng Y Kathina là sinh hoạt tôn giáo, nét đẹp văn hóa, là niềm tự hào và nguyện ước của mỗi gia đình, cộng đồng dân cư Khmer Nam Bộ, tỏ lòng thành kính, tôn thờ đạo Phật; góp phần bảo tồn, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer Nam Bộ, tăng cường sự đoàn kết giữa chư tăng, Phật tử trong làng xã, thôn xóm quê hương Việt Nam thân thương nhất.