Chính sách của ông Donald Trump làm chậm đà tăng trưởng của châu Á và Thái Bình Dương?
Tăng trưởng kinh tế của châu Á và Thái Bình Dương vẫn ổn định trong năm nay và năm sau, nhưng dự kiến những thay đổi chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống đắc cử Donald Trump có khả năng ảnh hưởng đến khu vực.
Làm chậm đà tăng trưởng của châu Á và Thái Bình Dương?
Báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) vừa công bố nhận định những thay đổi trong chính sách thương mại, tài khóa và nhập cư của Mỹ có thể làm giảm tăng trưởng và gia tăng lạm phát ở châu Á và Thái Bình Dương.
Những thay đổi chính sách quan trọng này dự kiến sẽ mất thời gian và được triển khai dần dần, nên tác động đối với khu vực nhiều khả năng sẽ diễn ra từ năm 2026. Tác động có thể được nhận thấy sớm hơn nếu các chính sách được thực hiện sớm hơn và nhanh hơn dự kiến, hoặc nếu các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ tiến hành nhập khẩu trước để tránh thuế quan tiềm tàng.
Theo báo cáo, các nền kinh tế đang phát triển của châu Á và Thái Bình Dương dự kiến tăng trưởng 4,9% vào năm 2024, thấp hơn một chút so với dự báo 5,0% của ADB hồi tháng 9. Dự báo tăng trưởng năm tới giảm từ 4,9% xuống còn 4,8%, chủ yếu do triển vọng yếu hơn của nhu cầu trong nước ở Nam Á. Dự báo lạm phát của khu vực giảm từ 2,8% xuống 2,7% trong năm nay và giảm từ 2,9% xuống 2,6% vào năm tới, một phần là do giá dầu dự kiến sẽ giảm nhẹ.
“Nhu cầu trong nước và xuất khẩu tổng thể mạnh mẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong khu vực này. Tuy nhiên, những chính sách dự kiến được chính quyền mới của Hoa Kỳ triển khai có thể làm chậm đà tăng trưởng và thúc đẩy lạm phát ở mức độ nhất định tại Trung Quốc, nhiều khả năng diễn ra sau năm tới, đồng thời tác động tới các nền kinh tế khác ở châu Á và Thái Bình Dương”, chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB, ông Albert Park nhận định.
Theo kịch bản rủi ro cao, ADB dự báo những thay đổi chính sách mạnh mẽ của Mỹ có thể làm giảm nhẹ tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong bốn năm tới ở mức lũy kế 0,5 điểm phần trăm. Thuế quan trên diện rộng có thể ảnh hưởng tới thương mại và đầu tư quốc tế, dẫn tới sự dịch chuyển sang sản xuất trong nước tốn kém hơn. Việc siết chặt nhập cư có thể làm giảm nguồn cung lao động của Hoa Kỳ. Kết hợp với lập trường chính sách tài khóa có khả năng mở rộng hơn dưới thời chính quyền Trump sắp tới, thuế quan và giảm nhập cư có thể khơi lại áp lực lạm phát tại Hoa Kỳ.
Bất chấp quy mô của những thay đổi chính sách dự kiến của Hoa Kỳ, đặc biệt về thuế quan, tác động đối với châu Á và Thái Bình Dương theo kịch bản rủi ro cao của ADB là ở mức độ hạn chế. Ngay cả khi không có hỗ trợ chính sách bổ sung, tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc có thể chỉ giảm trung bình 0,3 điểm phần trăm mỗi năm cho tới năm 2028. Tác động tiêu cực trên toàn khu vực, thông qua thương mại và các liên kết khác, có khả năng sẽ được bù đắp bằng việc chuyển hướng thương mại và dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các nền kinh tế khác.
Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư công và những chính sách hỗ trợ tài khóa, tiền tệ
Trong ngắn hạn, triển vọng của hầu hết các nền kinh tế trong khu vực vẫn tương đối ổn định. Dự báo tăng trưởng cho Trung Quốc được giữ nguyên ở mức 4,8% trong năm nay và 4,5% vào năm tới. Triển vọng của Ấn Độ được điều chỉnh giảm từ 7,0% xuống còn 6,5% trong năm nay và từ 7,2% xuống 7,0% vào năm tới, do tăng trưởng đầu tư tư nhân và nhu cầu nhà ở thấp hơn dự kiến.
Dự báo tăng trưởng của Việt Nam được điều chỉnh lên mức 6,4% so với dự báo trước đây là 6.0% trong năm 2024; và lên mức 6,6% so với mức 6.2% trong năm 2025. Hoạt động thương mại của Việt Nam giai đoạn gần đây mạnh hơn dự kiến. Sản xuất chế biến chế tạo, hàng xuất khẩu phục hồi mạnh mẽ. Việc tiếp tục thực hiện các biện pháp hỗ trợ tài khóa đã thúc đẩy đất nước hình chữ S tăng trưởng kinh tế.
Báo cáo của ADB nhận định, trong bối cảnh các khó khăn bên ngoài gia tăng, đẩy mạnh đầu tư công kèm theo những chính sách hỗ trợ tài khóa và tiền tệ là các biện pháp cần thiết để Việt Nam kích thích hơn nữa cầu nội địa.
Trong khi đó, triển vọng tăng trưởng của Đông Nam Á trong năm nay được nâng lên 4,7% từ mức dự báo 4,5% trước đó, nhờ xuất khẩu hàng chế tạo và chi tiêu đầu tư công mạnh hơn. Dự báo cho năm tới được giữ nguyên ở mức 4,7%.
Triển vọng tăng trưởng của Cáp-ca-dơ và Trung Á được nâng từ 4,7% lên 4,9% trong năm nay và từ 5,2% lên 5,3% trong năm sau, trong khi dự báo cho Thái Bình Dương không thay đổi ở mức 3,4% trong năm nay và 4,1% vào năm sau.
Ngoài sự không chắc chắn xung quanh những thay đổi chính sách của Hoa Kỳ, rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng và lạm phát của châu Á và Thái Bình Dương bao gồm căng thẳng địa chính trị leo thang cũng như tính dễ đổ vỡ của thị trường bất động sản tiếp diễn ở Trung Quốc.
Để hỗ trợ Việt Nam đạt được cam kết giảm lượng phát thải khí nhà kính về 0 (Net Zero) vào năm 2050 tại Hội nghị của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 26) ở Glasgow, ADB đã thông qua 1 dự án hỗ trợ kỹ thuật trị giá 7 triệu đô la Mỹ nhằm cung cấp tư vấn chính sách và xây dựng năng lực để nuôi dưỡng các công nghệ tài chính sẽ giúp giải quyết các thách thức tài chính toàn diện và cải thiện các hoạt động ngân hàng xanh.
Tính tới 31/12/2023, ADB đã cam kết 458 khoản vay, viện trợ không hoàn lại và hỗ trợ kỹ thuật cho khu vực công của Việt Nam với tổng giá trị là 16,5 tỷ đô la Mỹ. Danh mục theo kênh tài trợ chính phủ hiện tại của ADB ở Việt Nam bao gồm 28 khoản vay và hai khoản viện trợ không hoàn lại, với tổng giá trị là 2,95 tỷ đô la Mỹ.