Sinh mạng của dân và câu chuyện ‘cao tốc’

Tất cả đều trên đường từ Kỳ Sơn vào Tây Nguyên, không ai nghĩ hành trình đến miền đất hứa của họ đã kết thúc trong đau thương như thế. Cũng ngay trên đoạn đường cao tốc này, đúng 3 tuần trước, ngày 18-2-2024, một vụ tai nạn giao thông thảm khốc khác đã cướp đi mạng sống của 3 mẹ con trong một gia đình. Chuyến đi thăm người thân của họ từ Tây Nguyên về đã kết thúc trong đau đớn như thế khi hương vị ngày tết vẫn còn đọng trong chuyến du xuân.

Và đó là chỉ mới nhắc tới những vụ tai nạn thảm khốc gần đây trên đoạn đường này, còn thống kê từ khi tuyến cao tốc này đi vào sử dụng đến nay, con số tai nạn và người chết còn rất nhiều! Sau những tai nạn như thế này, các cơ quan chức năng lại vào cuộc để xác minh nguyên nhân gây tai nạn. Và trong cộng đồng cũng xảy ra tranh luận theo hai hướng: một số cho là tại lái xe thiếu ý thức, không tuân thủ quy định khi tham gia giao thông, một số khác lại cho là hạ tầng cao tốc bất cập, không đúng chuẩn, mang tiếng là đường cao tốc nhưng tốc độ cho phép còn thua cả quốc lộ 1. Ví như trong vụ tai nạn ngày 18-2, khi xem clip về vụ tai nạn dễ thấy tài xế của chiếc xe bị tai nạn đã vượt quá ẩu, không tuân thủ các quy định trên đoạn đường này. Tuy nhiên khi nhìn đoạn đường này từ góc máy flycam thì rõ ràng thiết kế của những đoạn này có phần bất cập mà nếu lái xe không quen đường không thể xử lý kịp.

Trên tuyến cao tốc Cam Lộ – La Sơn cứ khoảng 5-8km mới lại có một đoạn có 4 làn đường, có dải phân cách cứng ở giữa để phương tiện cùng chiều vượt lên. Nhưng các điểm cho phép vượt chỉ dài từ 1,5-2km rồi lại nhập hai làn thành một làn như “nút cổ chai” gây nguy hiểm cho những tài xế chưa quen đường. Đấy là chưa kể khi đi trên tuyến cao tốc Cam Lộ – La Sơn sóng điện thoại rất chập chờn, không trạm xăng, không trạm dừng nghỉ, không đèn đường, thiếu camera giám sát nên nhiều tài xế đã có tâm lý chạy bất chấp.

Trước hạ tầng cao tốc nhưng chỉ có hai làn đường, không dải phân cách, nhiều ý kiến nói rằng nếu nguồn vốn phân bổ không đáp ứng nhu cầu đầu tư đúng chuẩn thì thay vì đầu tư dàn trải hãy tập trung đúng chuẩn cho từng đoạn, dù số kilômét đường cao tốc có ít hơn nhưng như thế còn hơn là “một lần không chín, chín lần không nên”! Nhưng câu chuyện có vẻ không đơn giản như vậy. Mới đây, hôm 9-3, tỉnh Sơn La đã quyết tâm làm đường cao tốc Hòa Bình – Mộc Châu, dù chỉ là đường cao tốc… 2 làn xe bởi làm đúng chuẩn tuyến cao tốc thì tỉnh không đủ vốn đối ứng! Lý do tỉnh này đưa ra là nguồn vốn bổ sung cân đối ngân sách địa phương kế hoạch 2021-2025 được Thủ tướng giao cho tỉnh là 5.185 tỷ đồng; dự kiến kế hoạch trung hạn 2026-2030 khoảng 5.500 tỷ đồng. Nếu bố trí 4.362 tỷ đồng cho dự án đường cao tốc đúng chuẩn, tỉnh sẽ không còn nguồn lực cho các lĩnh vực khác nên xin cứ làm đường cao tốc… 2 làn xe!

Như vậy câu chuyện đường cao tốc 2 làn xe hay 4 làn cùng hạ tầng đồng bộ sẽ còn là câu chuyện dài. Và một khi hạ tầng cao tốc vẫn tiếp tục như thế này, nhiều lái xe vẫn thiếu ý thức chấp hành luật lệ khi tham gia giao thông thì những tai nạn thảm khốc chưa thể dừng lại.

Trở lại với câu chuyện những nạn nhân bị tai nạn trên chuyến xe Kỳ Sơn (tỉnh Nghệ An) vào Tây Nguyên đêm 10-3 vừa qua có thể rất nhiều người chưa biết rằng đó là một hành trình đã diễn ra với không ít xót xa. Mùa hè năm trước, mấy người bạn ở Kỳ Sơn đã gửi cho tôi mấy tấm hình và bảo đó là “những chuyến xe không có người lớn”. Trên những chiếc xe từ Kỳ Sơn vào Tây Nguyên chen chúc hành khách đó đều là những em bé mẫu giáo, cấp 1 vừa nghỉ hè đã được ông bà gửi cho nhà xe chở vào Tây Nguyên thăm bố mẹ các em – những người vì mưu sinh đã để con cái ở quê cho ông bà chăm nom, học hành còn mình vào đó làm thuê, chăm nương rẫy. Và mỗi dịp hè, khi các bạn đồng trang lứa ở các thành phố háo hức với mùa hè tuyệt vời thì các em bé ở Kỳ Sơn cũng háo hức vượt hàng ngàn kilômét vào Tây Nguyên để đoàn tụ với bố mẹ, rồi khi mùa hè kết thúc các em lại từ biệt bố mẹ để về quê đi khai giảng năm học mới chờ đến mùa hè năm sau.

Hai nạn nhân trẻ chết trong vụ tai nạn giao thông đêm 10-3 là người Kỳ Sơn, hai em chỉ mới 17 và 20 tuổi. Còn trong 9 nạn nhân bị thương có hai em bé 1 và 2 tuổi. Đó là những em bé vì quá nhỏ phải đi cùng bố mẹ. Rồi ít năm sau nữa khi lớn lên lại quay về Kỳ Sơn để đi học, chắc các em lại theo những kỳ “nghỉ hè ngược”, khi ấy liệu con đường cao tốc đưa các em đi thăm bố mẹ có hoàn chỉnh và đồng bộ hạ tầng hơn không?