Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Phát huy lợi thế kinh tế biển và thế mạnh hạ tầng giao thông kết nối của Bình Định

Bình Định có nhiều lợi thế phát triển về kinh tế biển, logistics, năng lượng tái tạo,..

Kết luận tại buổi làm việc với tỉnh Bình Định chiều 9/8, thay mặt đoàn công tác, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao tinh thần nghiêm túc, cầu thị của UBND tỉnh Bình Định trong việc chuẩn bị nội dung làm việc với đoàn công tác.

Theo Bộ trưởng, Bình Định là 1 trong 5 tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm miền trung, có vị trí chiến lược quan trọng ở trung tâm của trục Bắc – Nam, là cửa ngõ ra biển Đông gần nhất và thuận lợi nhất của các tỉnh Tây Nguyên, Nam Lào, Đông Bắc Campuchia và Thái Lan. Đây cũng là vùng đất có lịch sử lâu đời, là kinh đô của một số triều đại, có nền văn hóa đặc sắc, cổ xưa và là miền “đất võ, trời văn” sinh ra nhiều anh hùng dân tộc, danh tướng và nhiều nhà thơ lớn, danh nhân văn hóa.

Với truyền thống lịch sử, văn hoá lâu đời, cùng với hệ thống hạ tầng giao thông kết nối thuận lợi cả về đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không (trong đó sân bay Phù Cát và Cảng biển quốc tế Quy Nhơn đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Vùng); Quỹ đất dành cho phát triển công nghiệp khá lớn (gồm 15.300 ha đất tại Khu kinh tế, KCN và gần 3.000 ha CCN); bờ biển dài (trên 130km), vùng lãnh hải rộng (36.000 km2); nhiều tài nguyên khoáng sản quý và tiềm năng phát triển năng lượng (gồm thuỷ điện, điện gió), Bình Định có nhiều lợi thế phát triển về kinh tế biển, công nghiệp chế biến nông, thuỷ sản; phát triển năng lượng tái tạo và thương mại, dịch vụ logicstic, du lịch biển…  

Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền tỉnh Bình Định đã nắm rõ và khai thác khá tốt các tiềm năng, lợi thế để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.

Đặc biệt 7 tháng đầu năm nay, các chỉ số chính trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại của tỉnh đều tăng so với cùng kỳ năm trước và cơ bản cao hơn mức tăng chung của cả nước; nổi bật là chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 9,8% so với cùng kỳ, đứng thứ 6 trong vùng và thứ 27 cả nước; trong đó, ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng 10,5%, tiếp tục đóng vai trò trụ cột, động lực, dẫn dắt tăng trưởng của ngành công nghiệp địa phương.

Tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tăng 15,6%, gấp hơn 2 lần mức bình quân cả nước trong 7 tháng đầu năm. Kim ngạch xuất khẩu tăng 15% so với cùng kỳ, xuất siêu gần 800 triệu USD…

Còn thiếu các dự án quy mô lớn, công nghệ hiện đại, có tính động lực

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng thẳng thắn chỉ ra, sản xuất công nghiệp của Bình Định tuy tăng cao về tốc độ nhưng quy môcòn nhỏ, đặc biệt còn chiếm tỷ trọng chưa cao trong cơ cấu kinh tế của tỉnh.

Tiềm năng, lợi thế đặc biệt với cả 5 phương thức vận tải đa dạng không chỉ là thuận lợi cho riêng Bình Định phát triển mà còn cho tất cả các địa phương khác trong vùng, thậm chí cho cả các nước bạn Lào, Campuchia, Thái Lan; song Bình Định lại chưa có điều kiện để phát huy hết tiềm năng, lợi thế này.

Tỉnh chưa có các dự án quy mô lớn, công nghệ hiện đại, có tính động lực phát triển theo chuỗi để dẫn dắt các ngành khác, chủ yếu vẫn là công nghiệp của địa phương và tập trung vào các ngành sản xuất đồ gỗ, dệt may, vật liệu xây dựng.

Hệ thống phân phối hạ tầng thương mại phát triển chưa đồng bộ và quy mô còn hạn chế. Kim ngạch xuất khẩu tăng cao nhưng quy mô vẫn nhỏ, chỉ chiếm 0,5% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Ngoài ra, Bình Định còn thiếu nhân lực chất lượng cao tại chỗ, lao động công nghiệp tại địa phương thì đa số vẫn là phổ thông, trình độ tay nghề thấp.

Đặc biệt, phát triển kinh tế biển chưa tương xứng với tiềm năng, chưa tạo động lực chính cho phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

“Bình Định có tiềm năng phát triển du lịch rất tốt như: du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, du lịch văn hóa… và nếu gắn du lịch với thương mại để xuất khẩu tại chỗ, gắn du lịch thương mại với cái hoạt động kinh tế đêm để khai thác tiềm năng sẵn có thì chắc chắn là kinh tế của tỉnh sẽ tăng mạnh hơn”, Tư lệnh ngành Công Thương đánh giá.

Bộ Công Thương sẵn sàng đồng hành

Bộ trưởng cũng cho biết Bộ Công Thương cơ bản nhất trí với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của tỉnh đã đề ra thời gian tới. Dưới góc độ ngành Công Thương, đề nghị tỉnh quan tâm chỉ đạo một số nội dung.

Thứ nhất,Bộ trưởng đề nghị tỉnh tiếp tục làm tốt hơn nữa công tác quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế xã hội năm 2024 và những năm tiếp theo, nhất là một số chính sách mới có hiệu lực thi hành, như: Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các Nghị định có liên quan về giá đất, về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Các quy định mới về giảm 2% thuế VAT, chính sách miễn, giảm, gia hạn thời hạn nộp thuế, phí, lệ phí, tiền sử dụng đất. Đặc biệt là các chính sách mới trong lĩnh vực năng lượng như cơ chế mua bán điện trực tiếp, cơ chế phát triển điện mặt trời áp mái tự sản tự tiêu,…

Đồng thời, đề nghị tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; tập trung rà soát tháo gỡ các quy định, thủ tục hành chính, quy chuẩn, tiêu chuẩn, điều kiện kinh doanh không phù hợp, giúp giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ hai, Quy hoạch tỉnh Bình Định được phê duyệt từ khá sớm so với các địa phương khác, từ tháng 7/2023. Về nguyên tắc Quy hoạch tỉnh là đã được tích hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch vùng. Nhưng trên thực tế thì có nhiều quy hoạch ngành quốc gia phê duyệt lại sau quy hoạch của tỉnh, cho nên, chắc chắn là có những nội dung chưa được cập nhật một cách đầy đủ, đồng bộ trong quy hoạch của tỉnh. Vì thế, đây là vấn đề các đơn vị phải hết sức quan tâm.

“Phải rà soát và điều chỉnh quy hoạch của tỉnh mình. Nếu không điều chỉnh kịp thời thì không triển khai được”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Song song với việc điều chỉnh quy hoạch tỉnh, cần điều chỉnhkế hoạch sử dụng đất trong kỳ, “bởi có quy hoạch rồi mà không có kế hoạch sử dụng đất thì cũng không làm được”. Việc này cần điều chỉnh kịp thời cả về quy hoạch tỉnh, kế hoạch sử dụng đất để sẵn sàng tiếp nhận các dự án đầu tư trên địa bàn.

Thứ ba, đề nghị tỉnh khẩn trương triển khai thực hiện các Quy hoạch ngành quốc gia thuộc lĩnh vực năng lượng, khoáng sản. Theo đó, đến năm 2030, trên địa bàn tỉnh được quy hoạch 175MW điện gió trong bờ và gần bờ; 73MW thủy điện nhỏ; 15MW điện rác; 38 MW điện mặt trời mái nhà; 13 dự án lưới điện; 3 dự án Kho dự trữ xăng dầu; 2 điểm mỏ khoáng sản (titan và nước khoáng). Bình Định hoàn toàn có đủ điều kiện để triển khai mà nếu không bắt kịp, không làm kịp thời thì rất tiếc.

“Đây là điều kiện tốt nhất để Bình Định vừa khai thác tiềm năng sẵn có để tăng nguồn thu cho ngân sách nhưng đồng thời vừa là cơ hội để thu hút đầu tư và thúc đẩy công nghiệp địa phương, từ đó kéo theo dịch vụ phát triển, cơ cấu kinh tế thay đổi tích cực, đời sống người dân được cải thiện. Bình Định cần chớp được thời cơ, được những cái mới và có tầm nhìn bản lĩnh trong việc triển khai thực hiện”, Bộ trưởng gợi ý và cho biết Bộ Công Thương cam kết đồng hành cùng với tỉnh. Những vấn đề gì thuộc thẩm quyền của Bộ, Bộ sẵn sàng chia sẻ và nếu vượt thẩm quyền thì sẽ báo cáo với Chính phủ hoặc chia sẻ với các Bộ, ngành có liên quan để tháo gỡ những vấn đề có liên quan đến ngành Công Thương trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Cũng theo Bộ trưởng, Bình Định là tỉnh có độ che phủ rừng tới 58%, vì thế có nhiều thuận lợi để hình thành, phát triển thị trường tín chỉ carbon, giúp các doanh nghiệp trên địa bàn có cơ sở cấp chứng chỉ xanh cho sản xuất và xuất khẩu.

“Điều này tỉnh cần cố gắng làm càng nhanh càng tốt”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên lưu ý.

Thứ tư, tỉnh Bình Định cần đẩy mạnh cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng hiện đại, quy mô lớn, công nghiệp xanh, tuần hoàn, phát triển bền vững nhằm xây dựng Bình Định trở thành một trong những trung tâm công nghiệp chế biến chế tạo, công nghệ cao, trung tâm khoa học, đổi mới sáng tạo của Vùng và cả nước theo tinh thần Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị về phát triển Vùng.

“Bình Định đi sau, quy mô công nghiệp còn nhỏ thì hãy cố gắng phát triển công nghiệp xanh, công nghiệp tuần hoàn, công nghiệp bền vững để tạo sự khác biệt và đi lên”, Bộ trưởng nói.

Chú trọng rà soát, hoàn thiện các cơ chế chính sách của địa phương, bảo đảm đồng bộ, khả thi; thúc đẩy đầu tư công để dẫn dắt, huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội, đặc biệt là hạ tầng giao thông kết nối và hạ tầng các khu, cụm công nghiệp.

“Sáng nay, tôi có đi khảo sát hoạt động một doanh nghiệp trong cụm công nghiệp Cát Trinh. Là doanh nghiệp hoạt động cả dệt, nhuộm và may nhưng xử lý môi trường rất tốt. Nếu như doanh nghiệp sản xuất nào cũng có ý thức được như doanh nghiệp dệt may Delta Galil này thì rất tốt. Kết quả này có được cũng nhờ sự mạnh dạn của lãnh đạo tỉnh ở thời điểm cấp phép cho dự án hoạt động khi mà dự án có liên quan đến tẩy, nhuộm, hấp”, Bộ trưởng cho hay.

Ngoài ra, tỉnh cần tập trung phát triển các ngành công nghiệp chủ lực, có tính nền tảng như công nghiệp cơ khí, chế tạo, chế biến, hóa chất…. Chú trọng thu hút đầu tư phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối và hydrogen/amoniac xanh…), công nghiệp hỗ trợ liên quan nhằm khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của địa phương.

Chủ động triển khai Luật Đất đai (sửa đổi) để phát triển quỹ đất sạch, đủ lớn để thu hút các nhà đầu tư có năng lực về tài chính, công nghệ và kinh nghiệm để triển khai các dự án lớn, tạo tác động lan tỏa phát triển mạng lưới doanh nghiệp vệ tinh địa phương.

Tiếp tục đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ (ngành công nghiệp mũi nhọn của tỉnh) theo hướng bền vững, hiệu quả, phát triển theo chuỗi giá trị (từ nguồn nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ trong và ngoài nước), bảo đảm thực hiện nghiêm các yêu cầu về bảo vệ môi trường và nguồn gốc gỗ hợp pháp.

Tuy nhiên, với vị trí là một trong những trung tâm sản xuất và xuất khẩu sản phẩm gỗ hàng đầu cả nước, đề nghị tỉnh lưu ý đến quy định chống phá rừng của châu Âu (EUDR) sẽ được áp dụng từ tháng 01/2025 đối với nhà nhập khẩu lớn và từ tháng 6/2025 đối với doanh nghiệp nhỏ. Ngay cả sản phẩm thủy sản, nếu không gỡ được “thẻ vàng” EU thì sẽ rất khó khăn cho xuất khẩu thủy sản.

Thứ năm, chú trọng phát triển dịch vụ logistics phát huy lợi thế kinh tế biển, khai thác vị trí thuận lợi cũng như thế mạnh hạ tầng giao thông vận tải đa phương thức, phục vụ kết nối liên vùng và quốc tế.

“Không nhiều địa phương như Bình Định, có 5 phương thức vận tải rất thuận lợi, có cảng biển nước sâu, có sân bay nội địa và hướng đến phát triển thành sân bay quốc tế trong tương lai. Đây là những điều kiện rất tốt để phát triển logisitcs, thương mại điện tử, kinh tế ban đêm và mô hình xuất khẩu tại chỗ”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng đề nghị Bình Định tập trung thực hiện Quy hoạch xây dựng trung tâm logistics mới có công suất khoảng 500.000 TEU tại Phù Cát; đồng thời yêu cầu Cục Xuất nhập khẩu sớm đưa các thành viên của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam và các đối tác nước ngoài để nghiên cứu tiềm năng, lợi thế của nơi đây, từ đó đề xuất các dự án phù hợp.

Bình Định cần chú trọng phát triển thương mại gắn với du lịch, xem đây là kênh xuất khẩu tại chỗ hiệu quả nhất, đồng thời quan tâm hỗ trợ phát triển kinh tế ban đêm tại khu du lịch ven biển, khu du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, du lịch văn hóa.

Chú trọng phát triển thương mại (cả truyền thống và hiện đại) với cơ cấu ngành hợp lý, nâng cao tỷ trọng đóng góp của lĩnh vực thương mại, dịch vụ trong GRDP của tỉnh, góp phần kết nối, dẫn dắt sản xuất theo nhu cầu thị trường và tạo việc làm, nâng cao đời sống người dân.

Đẩy mạnh phát triển đồng bộ hạ tầng thương mại (gồm cả thương mại truyền thống và hiện đại); chú trọng phát triển thương mại điện tử tại thị trường nội địa và thương mại điện tử xuyên biên giới.

“Chúng ta có cảng biển nước sâu Quy Nhơn không chỉ có thể tiếp cận với các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên của Việt Nam mà còn với các tỉnh phía Đông, phía Nam của Lào, Campuchia và Thái Lan, chúng ta có thể hình thành một hub ở đây để phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới”, Bộ trưởng phân tích.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề nghị tỉnh Bình Định quan tâm hơn nữa đến công tác xây dựng, quảng bá hình ảnh, thương hiệu ngành hàng, sản phẩm đặc trưng của địa phương và tích cực hỗ trợ các hiệp hội, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất khai thác có hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam là thành viên.

Bộ Công Thương là cơ quan thường trực trong chương trình thương hiệu quốc gia, sẵn sàng hỗ trợ tỉnh và các doanh nghiệp trên địa bàn.

Đối với các kiến nghị, đề xuất UBND tỉnh Bình Định đã nêu tại buổi làm việc, sau buổi làm việc, Bộ Công Thương sẽ có văn bản kết luận chính thức, trong đó có trả lời cụ thể những kiến nghị, đề xuất của địa phương thuộc thẩm quyền, chức năng nhiệm vụ của Bộ; đối với các kiến nghị nằm ngoài thẩm quyền của Bộ, sẽ tổng hợp, chuyển đến các Bộ, ngành liên quan để xem xét, giải quyết theo thẩm quyền, đồng hành cùng địa phương tháo gỡ vướng mắc, thực hiện tốt các mục tiêu đã đề ra.

Đi sâu vào một số vấn đề Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng đã trao đổi, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, đối với dự án điện gió ngoài khơi do Tập đoàn PNE (Đức) đề xuất, Bộ Công Thương ủng hộ việc đầu tư và phát triển dự án trên cơ sở gắn với an ninh quốc phòng quốc gia, do đó nhà đầu tư và tỉnh có thể cân nhắc thiết lập liên kết với tập đoàn kinh tế nhà nước của Việt Nam để quá trình đầu tư, triển khai dự án đảm bảo hiệu quả, thuận lợi. 

Đối với vấn đề cấp C/O, Bộ trưởng khẳng định sẽ giao Sở Công Thương chịu trách nhiệm giải quyết ngay trong tuần tới.

Đối với vấn đề hỗ trợ phát triển thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu sản phẩm quốc gia cho địa phương, nhất là sản phẩm nông sản, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ “hoàn toàn nhất trí”, giao các đơn vị thuộc Bộ phối hợp với tỉnh khẩn trương triển khai.

Đối với vấn đề triển khai các quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực năng lượng, khoáng sản, theo đúng chức năng quản lý nhà nước, Bộ Công Thương đã và đang thực hiện 3 nội dung: Một là, xây dựng quy hoạch, kế hoạch thực hiện. Hai là, tham mưu ban hành cơ chế chính sách. Ba là, thanh tra, kiểm tra. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Công Thương sẽ ủng hộ, đồng hành với địa phương tháo gỡ vướng mắc để khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế.

Đối với vấn đề bổ sung Bình Định vào đề án thí điểm hỗ trợ phát triển ngành dệt may, Bộ trưởng giao Cục Công nghiệp nghiên cứu, tiếp thu và có trả lời cụ thể cho tỉnh.

Sau khi nghe các đơn vị thuộc Bộ trao đổi các vấn đề, thay mặt địa phương, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định Hồ Quốc Dũng cảm ơn Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và đoàn công tác Bộ Công Thương đã dành thời gian đến làm việc và lắng nghe các ý kiến, đề xuất, kiến nghị từ địa phương. Bí thư Tỉnh ủy Bình Định cũng mong các đơn vị thuộc Bộ Công Thương phối hợp, tạo điều kiện để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo động lực để Bình Định phát triển hơn trong thời gian đến.