Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Nghiên cứu xây dựng nền tảng quản lý tất cả hoạt động trên môi trường số

Ứng dụng công nghệ để quản lý tất cả các hoạt động trên môi trường số, đảm bảo an toàn, an ninh dữ liệu cá nhân và chống lừa đảo

Phát biểu tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực Công Thương sáng 5/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, thương mại điện tử là xu thế tất yếu và sẽ thay thế dần các chợ, các cửa hàng thương mại truyền thống. Điều này thể hiện qua tốc độ tăng trưởng ở Hoa Kỳ lên đến 35%, Việt Nam 25% thời gian qua…

Nhằm tạo ra một khung pháp lý đầu tiên cho thương mại điện tử, Ủy ban Luật Thương mại quốc tế của Liên Hợp Quốc (UNCITRAL) đã soạn thảo một luật mẫu, được sử dụng như một tài liệu tham khảo cho các nước trong quá trình xây dựng pháp luật về thương mại điện tử.

Ở Việt Nam có thể chậm so với một số nước, nhưng từ năm 2006 đến nay cũng đã có nhiều lần bổ sung, sửa đổi luật liên quan đến thương mại điện tử; có Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Giao dịch điện tử cũng như ban hành các Nghị định có liên quan. Đặc biệt, trong đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, Việt Nam đã xây dựng được dữ liệu dân cư (Đề án 06), giúp tạo nhiều thuận lợi để giải quyết vấn đề thương mại điện tử.

“Điều đó cho thấy là chúng ta đã quan tâm khá toàn diện về vấn đề này”, Phó Thủ tướng cho biết.

Thống nhất với vấn đề các đại biểu đặt ra liên quan đến an toàn, an ninh dữ liệu cá nhân và chống lợi dụng để lừa đảo trên mạng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng mặc dù đã có nhiều bộ luật nhưng cần cập nhật để có sự thống nhất giữa các luật liên quan. Lúc này, việc triển khai ban hành các nghị định hướng dẫn trong đó có tích hợp chính sách từ các luật là hết sức cần thiết để thực hiện nhiệm vụ cấp bách hiện nay là tiếp tục thể chế hóa, cụ thể hóa các luật.

Phó Thủ tướng bày tỏ sự đồng tình với vấn đề phòng, chống hàng lậu, hàng giả, lừa đảo trên mạng, đặc biệt làm sao sớm thể chế hóa để quản lý được các nền tảng mạng xã hội hoạt động tại Việt Nam, đưa ra những tiêu chí, điều kiện hết sức cụ thể liên quan đến an ninh mạng, dữ liệu và định danh điện tử, giao dịch, hợp đồng,… mà hiện nay còn chưa có những quy định rõ ràng.

“Những nền tảng tham gia cung cấp dịch vụ trên đất nước chúng ta thì phải yêu cầu tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam, tất nhiên cũng phải tính toán hài hòa với pháp luật quốc tế”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng nói thêm, có thể thông qua trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý tất cả các hoạt động trên môi trường số, trong đó có thể thực hiện được khâu quản lý, định danh của những người tham gia như người bán, chợ, nền tảng cung cấp thương mại điện tử,… Đồng thời, có thể tích hợp để xác định được thông tin cá nhân, hoạt động thanh toán để quản lý hoạt động thu thuế mà vẫn đảm bảo vấn đề an ninh mạng.

Cần hỗ trợ doanh nghiệp trong tận dụng cơ hội từ FTA

Về vấn đề đại biểu quan tâm liên quan đến các hiệp định thương mại tự do (FTA), Phó Thủ tướng cho biết, hiện nay chúng ta đã tham gia 16 FTA và sẽ còn thêm các FTA nữa trong thời gian tới. Tuy nhiên, cần thẳng thắn nhìn nhận là lợi ích mang lại cho các doanh nghiệp Việt Nam là chưa lớn. Điều này do nhiều nguyên nhân, như yêu cầu bắt buộc phải triển khai nhanh chóng để đáp ứng hài hòa các quy định trong FTA; doanh nghiệp còn chậm trong giải quyết xung đột thương mại, tranh chấp thương mại quốc tế và trong nước. Ngoài các doanh nghiệp nhà nước, hầu hết các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, năng lực còn hạn chế, chưa có đầy đủ thông tin về môi trường pháp lý và chính sách của các thị trường có FTA với Việt Nam.

Do đó, thời gian tới cần có hỗ trợ để doanh nghiệp nắm bắt được các thông tin này cũng như nâng cao chất lượng hàng hóa, đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn của các thị trường, trong bối cảnh thương mại toàn cầu chuyển biến liên tục và các nước luôn có các hàng rào kỹ thuật mới, rất linh hoạt được dựng lên.

Để bảo vệ hàng hóa sản xuất trong nước, bảo vệ doanh nghiệp trong nước, Phó Thủ tướng đề nghị xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia để giúp doanh nghiệp nắm bắt được thông tin trường, sự thay đổi chính sách của các thị trường thương mại và đáp ứng kịp thời sự thay đổi này. Đồng thời, chúng ta cần bảo vệ doanh nghiệp trong nước, hàng hóa sản xuất trong nước bằng các hàng rào kỹ thuật. Cần đưa ra các tiêu chí chặt chẽ hơn đối với nguồn vốn FDI theo hướng thu hút FDI vào các lĩnh vực mới, công nghệ cao, mới nổi và cam kết chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp Việt Nam để doanh nghiệp của ta tham gia vào ngành công nghiệp phụ trợ trong các hệ sinh thái, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến,…

Mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất, kinh doanh trong thu gom, xử lý rác thải điện tử, rác thải nhựa

Đối với ý kiến của đại biểu về rác thải điện tử, rác thải nhựa, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, đối với rác thải nhựa, Luật Bảo vệ môi trường đã quy định rất đầy đủ: Thứ nhất, cấm một số loại rác thải nhựa không phân hủy. Thứ hai, đề ra trách nhiệm của bên thứ ba, thường là các nhà đầu tư kinh doanh thương mại, đồng thời mở rộng trách nhiệm liên quan đến thu gom và xử lý đến khâu cuối cùng. 

Đối với rác thải điện tử, hiện nay cũng áp dụng mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất, nhà đầu tư, “tức là họ phải có trách nhiệm đến khâu cuối cùng thu gom các sản phẩm khi đã hết hạn sử dụng và xử lý các chất thải”, Phó Thủ tướng cho hay.

Phó Thủ tướng cũng thông tin thêm, trong rác thải điện tử, 80% là cần phải tái chế, tái sử dụng. Đây lại là những vật liệu quý hiếm, những vật liệu mà có thể nói là có giá trị nên cũng không ai bỏ đi, song việc xử lý đòi hỏi công nghệ cao và trong các chính sách phát triển liên quan đến ngành điện tử, công nghệ mới Chính phủ sẽ đặc biệt lưu ý về ý kiến của các đại biểu.