Tăng cường phân cấp, bảo đảm địa phương có đủ công cụ quản lý, phát triển cụm công nghiệp

Ngày 23/4/2024, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị trực tuyến phổ biến Nghị định số 32/2024/NĐ-CP ngày 15/3/2024 của Chính phủ về quản lý, phát triển cụm công nghiệp và giới thiệu nội dung Nghị định số 43/2024/NĐ-CP ngày 19/4/2024 của Chính phủ quy định chi tiết về xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ.

Hội nghị do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì. Cùng tham dự có đại diện các Bộ, ngành liên quan: Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài Chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Công an cùng đại diện các đơn vị thuộc Bộ Công Thương.

Tạo hành lang pháp lý trong phát triển cụm công nghiệp và xét tặng danh hiệu trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Nghị định 32 và Nghị định số 43 của Chính phủ mới được ban hành đã góp phần tạo hành lang pháp lý về công tác quản lý, phát triển cụm công nghiệp và xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ; giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về phát triển các cụm công nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương, cũng như thúc đẩy phát triển các nghề thủ công mỹ nghệ, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của dân tộc.

Nội dung của 02 Nghị định nêu trên tiếp tục kế thừa các nguyên tắc, nội dung quản lý tại các quy định hiện hành của Nhà nước mà vẫn còn phù hợp với tình hình thực tế và đang phát huy hiệu quả; đồng thời, đã có sửa đổi, bổ sung một số nội dung, quy định không còn phù hợp, bảo đảm khả thi, đồng bộ với các văn bản pháp luật liên quan để đáp ứng yêu cầu công tác quản lý Nhà nước.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, Nghị định đã thể chế hóa được tinh thần chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và tăng cường phân cấp quản lý cho chính quyền địa phương theo Nghị quyết 04 ngày 10/01/2022 của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.

Trong đó, với Nghị định 32, Chính phủ đã phân cấp hoàn toàn cho chính quyền địa phương từ công tác xây dựng phương án phát triển cụm công nghiệp đến thành lập/mở rộng, quản lý quy hoạch chi tiết cụm công nghiệp, quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng và dự án đầu tư sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp; ban hành Quy chế, quy định theo thẩm quyền và tổ chức thực thi các chính sách, pháp luật về cụm công nghiệp,…, bảo đảm cho chính quyền địa phương có đủ công cụ, điều kiện cần thiết để thực hiện vai trò, chức năng quản lý nhà nước về cụm công nghiệp trên địa bàn.

Với Nghị định 43 của Chính phủ đã quy định cụ thể, chi tiết, rõ ràng hơn về đối tượng, tiêu chí xét tặng các danh hiệu; thành phần hồ sơ thủ tục, quy trình xét tặng của từng cấp hội đồng theo hướng cải cách hành chính, tạo thuận lợi cho các Nghệ nhân nhưng vẫn bảo đảm các quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng; đồng thời phân cấp cho UBND tỉnh/thành phố tổ chức công bố Quyết định phong tặng của Chủ tịch nước và Lễ trao tặng danh hiệu cho các Nghệ nhân trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ cư trú tại địa phương.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận định, mặc dù Nghị định 32 và Nghị định 43 của Chính phủ đã cơ bản tháo gỡ được những khó khăn, vướng mắc trong thực tế, nhưng vẫn còn một số nội dung, đề xuất của các địa phương và các cơ quan, đơn vị liên quan chưa được giải quyết triệt để.

Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Cục Công Thương địa phương chủ trì, phối phối hợp với các đơn vị của Bộ, và các Bộ/ ngành liên quan tiếp tục tổng hợp để báo cáo Chính phủ xem xét trong các lần sửa đổi, bổ sung các Luật hoặc các Nghị định có liên quan nhằm tạo thông thoáng cho việc triển khai thực hiện ở các địa phương.

Khẩn trương xây dựng Thông tư quy định, hướng dẫn thực hiện Nghị định 32/2024/NĐ-CP

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Nghị định 32 và Nghị định 43 của Chính phủ sẽ có hiệu lực thi hành trong tháng 5 và tháng 6 tới đây. Để kịp thời triển khai thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, hiệu quả các quy định mới của Chính phủ, sớm đưa các Nghị định này vào thực tiễn cuộc sống, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Bộ, ngành liên quan; cấp ủy, chính quyền các địa phương và các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương chú trọng thực hiện tốt một số nội dung trọng tâm sau:

Thứ nhất, đề nghị Các Bộ, ngành Trung ương có liên quan:

(i) Quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ về quản lý cụm công nghiệp và xét phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ theo thẩm quyền được quy định tại Nghị định 32, Nghị định 43 của Chính phủ và các quy định khác có liên quan của pháp luật. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Bộ Công Thương và UBND các tỉnh/thành phố trong chỉ đạo, quản lý chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật về quản lý, phát triển cụm công nghiệp và công tác thi đua, khen thưởng.

(ii) Tiếp tục tổng hợp những khó khăn, vướng mắc phát sinh và kiến nghị của địa phương, tổ chức, cá nhân về quản lý cụm công nghiệp và xét tặng các danh hiệu Nghệ nhân trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ để xem xét, giải quyết hoặc đề xuất với cấp có thẩm quyền chỉ đạo giải quyết trong quá trình xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành có liên quan trong tương lai.

Thứ hai, đề nghị cấp uỷ, chính quyền các địa phương

Đối với UBND các tỉnh, thành phố

(i) Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, quán triệt Nghị định 32, Nghị định 43 của Chính phủ mới được ban hành và các quan điểm, chính sách có liên quan của Đảng, Nhà nước nhằm giúp cho các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã ở địa phương và các tổ chức, cá nhân liên quan nắm chắc, hiểu rõ và triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các quy định của Nhà nước, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể chính trị – xã hội và các tầng lớp nhân dân về vai trò, ý nghĩa của việc phát triển cụm công nghiệp trong quá trình công nghiệp hoá – hiện đại hoá nông thôn và việc xét tặng, tôn vinh các Nghệ nhân có công đóng góp, bảo tồn, phát huy giá trị các nghề thủ công mỹ nghệ, tạo đồng thuận xã hội trong tổ chức thực hiện.

(ii) Chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, triệt để các nhiệm vụ quản lý cụm công nghiệp và xét tặng các danh hiệu Nghệ nhân theo thẩm quyền được quy định tại các Nghị định này; đồng thời, thiết lập cơ chế phối hợp, phân cấp giữa các cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh đến cơ sở và chỉ đạo các Sở, ngành, đơn vị trên địa bàn trong chức năng, nhiệm vụ được giao phối hợp chặt chẽ với Sở Công Thương, UBND cấp huyện triển khai thực hiện đầy đủ các quyền hạn, trách nhiệm được quy định tại các Điều 33, Điều 34 của Nghị định số 32; Điều 9, Điều 14 của Nghị định 43 và các quy định khác liên quan đang có hiệu lực.

(iii) Chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới Quy chế quản lý cụm công nghiệp trên địa bàn và các chương trình, cơ chế chính sách về hỗ trợ phát triển cụm công nghiệp và các ngành nghề thủ công mỹ nghệ ở địa phương, bảo đảm phù hợp với các quy định tại Nghị định số 32 và quy định khác có liên quan để huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, nhất là nguồn lực của xã hội cho đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật các cụm công nghiệp, các làng nghề truyền thống nhằm đẩy mạnh thu hút các dự án đầu tư thứ cấp, góp phần phát triển sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp và xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

(iv) Hoàn thành xử lý dứt điểm trước ngày 31/12/2026 theo quy định tại khoản 4 Điều 35 của Nghị định này đối với việc thành lập các cụm công nghiệp có trong Phương án phát triển CCN thuộc Quy hoạch tỉnh, được hình thành trước Quyết định số 105 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ; báo cáo kết quả xử lý về Bộ Công Thương để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ theo quy định.

(v) Chú trọng tổ chức các hoạt động xúc tiến đầu tư, thu hút, lựa chọn các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ chức kinh tế khác có đủ năng lực, kinh nghiệm làm chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp. Định hướng, ưu tiên xúc tiến các doanh nghiệp/dự án đầu tư thứ cấp có cùng ngành nghề, có khả năng liên kết hỗ trợ nhau vào cùng một cụm công nghiệp; nhất là các ngành công nghiệp có công nghệ cao, thân thiện với môi trường, tiêu tốn ít năng lượng và có giá trị gia tăng cao vào đầu tư sản xuất tại cụm công nghiệp, bảo đảm phát triển bền vững.

(vi) Thường xuyên rà soát tiến độ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp (trong đó lưu ý phải có hạ tầng bảo vệ môi trường theo quy định) và tình hình thu hút đầu tư vào các cụm công nghiệp trên địa bàn để có giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện, phát huy hiệu quả đầu tư; kiên quyết xử lý dứt điểm các cụm công nghiệp và các dự án trong cụm công nghiệp gây ô nhiễm môi trường hoặc sử dụng đất không hiệu quả, không đúng mục đích, chậm tiến độ.

(vii) Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm các quy định của pháp luật tại các cụm công nghiệp trên địa bàn (như: Pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, bảo vệ môi trường, phòng cháy, chữa cháy và quy định pháp luật khác có liên quan) để chấn chỉnh công tác quản lý, đầu tư phát triển các cụm công nghiệp trên địa bàn theo đúng quy định của pháp luật.

Đối với các Sở Công Thương

(i) Làm đầu mối, phối hợp chặt chẽ với các Sở, ngành, đơn vị liên quan, chủ động tham mưu UBND cấp tỉnh về công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt và tổ chức thực hiện các nội dung, quy định của 2 Nghị định này trên địa bàn cấp tỉnh.

(ii) Quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quyền hạn, trách nhiệm quản lý cụm công nghiệp trên địa bàn theo quy định tại Điều 33, Nghị định 32; trong đó:

+ Chủ trì xây dựng, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực hiện Phương án phát triển cụm công nghiệp, Quy chế quản lý cụm công nghiệp và các chính sách hỗ trợ đầu tư, phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn.

+ Chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan giải quyết nhanh chóng, kịp thời, đúng quy định các thủ tục triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, sản xuất kinh doanh trong cụm công nghiệp theo quy định tại Nghị định số 32 của Chính phủ.

+ Định kỳ hoặc đột xuất tiến hành kiểm tra, đánh giá tình hình, hiệu quả thực hiện Phương án phát triển và các cơ chế chính sách quản lý, phát triển CCN trên địa bàn; tổng hợp, đề xuất khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích về phát triển cụm công nghiệp, đồng thời xử lý hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền xử lý các vi phạm theo quy định của pháp luật.

+ Thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo định kỳ hoặc đột xuất với Bộ Công Thương, UBND cấp tỉnh về tình hình quản lý, phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn; khẩn trương xây dựng, vận hành có hiệu quả Cơ sở dữ liệu về các cụm công nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý các cụm công nghiệp trên địa bàn.

(iii) Chú trọng thực hiện tốt các nhiệm vụ của Cơ quan Thường trực Hội đồng cấp tỉnh xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ được quy định tại Điều 9 và Điều 14 Nghị định 43 của Chính phủ.

Thứ ba, đối với các đơn vị thuộc Bộ Công Thương

Giao Cục Công Thương địa phương là đơn vị đầu mối, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của Bộ và các đơn vị chức năng thuộc các Bộ/ngành liên quan chủ động thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

(i) Tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện công tác quản lý nhà nước về cụm công nghiệp trong cả nước theo quy định tại Nghị định 32 và thực hiện xét phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ theo quy định tại Nghị định 43; đồng thời, hướng dẫn UBND cấp tỉnh trong chỉ đạo, quản lý, phát triển cụm công nghiệp trên địa bàn và trong hoạt động của Hội đồng xét tặng cấp tỉnh về danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định.

(ii) Khẩn trương xây dựng, trình Bộ trưởng Bộ Công Thương ban hành Thông tư quy định, hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định 32 của Chính phủ và văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định 43 của Chính phủ (nếu cần).

(iii) Phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tổ chức xây dựng, vận hành Cơ sở dữ liệu về cụm công nghiệp trong cả nước; hướng dẫn Sở Công Thương cập nhật dữ liệu vào Cơ sở dữ liệu này.

(iv) Tiếp tục tổng hợp những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định 32 và Nghị định 43 của Chính phủ để đề xuất cấp có thẩm quyền trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật về quản lý, phát triển cụm công nghiệp và pháp luật chuyên ngành có liên quan.

(v) Đẩy mạnh các hoạt động thông tin truyền thông về tình hình công tác quản lý, phát triển các cụm công nghiệp trong cả nước và hoạt động xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ gắn với việc bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ ở các địa phương và trong phạm vi cả nước.

“Với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước về cụm công nghiệp trong cả nước và là Cơ quan Thường trực Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu Nghệ nhân trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ, Bộ Công Thương mong muốn tiếp tục nhận được sự tham gia, đóng góp ý kiến tích cực từ các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, tổ chức, đơn vị liên quan để Bộ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu với Chính phủ hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý, phát triển cụm công nghiệp, cũng như trong công tác thi đua, khen thưởng thuộc lĩnh vực được giao phụ trách nhằm không ngừng hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo thuận lợi cho phát triển cụm công nghiệp và các ngành nghề thủ công mỹ nghệ theo hướng bền vững, hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở các địa phương và bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc” – Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh